Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru yn cael ei Wobrwyo yng Ngwobrau Rhagoriaeth yn y Gwasanaethau Tân ac Argyfwng 2025

Mae Rhaglen Gwella Diffoddwyr Tân Ar Alwad Gwasanaeth Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru (GTACGC) wedi ennill Gwobr Prosiect y Flwyddyn yng Ngwobrau Rhagoriaeth yn y Gwasanaethau Tân ac Argyfwng 2025.

Wedi'i gynnal yn Sefydliad y Peirianwyr Sifil yn Sgwâr y Senedd yng nghanol Llundain, mae Gwobrau blynyddol Rhagoriaeth yn y Gwasanaethau Tân ac Argyfwng yn dod ag arweinwyr, arloeswyr a gweithwyr proffesiynol rheng flaen ynghyd i gydnabod a dathlu cyflawniadau Gwasanaethau Tân ac Argyfwng y DU a'r personél sydd wedi gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i'r sector.

Yn ystod seremoni eleni, dyfarnwyd Gwobr Prosiect y Flwyddyn i Raglen Gwella Diffoddwyr Tân Ar Alwad GTACGC, am gyflawni effaith fesuradwy a thrawsnewidiol ar draws y Gwasanaeth drwy wrthdroi gostyngiad hirdymor mewn argaeledd Diffoddwyr Tân Ar Alwad.

Y Rhaglen Gwella Diffoddwyr Tân Ar Alwad

Bellach yn elfen allweddol o Gynllun Rheoli Risg Cymunedol (CRhRC) 2040 GTACGC, sefydlwyd y Rhaglen Gwella Diffoddwyr Tân Ar Alwad (y Rhaglen) yn 2023 ac mae'n ymroddedig i wella model criw Ar Alwad y Gwasanaeth.  Mae'r prosiect yn adlewyrchu cefnogaeth a buddsoddiad sylweddol gan Awdurdod Tân ac Achub Canolbarth a Gorllewin Cymru.  Ymhlith y blaenoriaethau cychwynnol allweddol ar gyfer y Rhaglen roedd cyflwyno strategaethau recriwtio a chadw wedi'u targedu, gwella'r cyfleoedd hyfforddi a datblygu ar gyfer Diffoddwyr Tân Ar Alwad a buddsoddi i wella gwydnwch y system criw Ar Alwad trwy ddull sy'n seiliedig ar dystiolaeth.

Ers ei sefydlu, mae'r Rhaglen wedi cael ei arwain gan y Rheolwr Grŵp Phil Morris.  Wrth dderbyn y wobr, dywedodd Phil:

"Rydw i'n falch iawn bod y Rhaglen Gwella Diffoddwyr Tân Ar Alwad wedi cael ei enwi'n Brosiect y Flwyddyn yng Ngwobrau Rhagoriaeth yn y Gwasanaethau Tân ac Argyfwng 2025!

Mae'r wobr hon yn adlewyrchu gwaith caled, angerdd ac ymrwymiad pawb sy'n gysylltiedig ar draws y Gwasanaeth.  Fe wnaethon ni geisio gwneud gwahaniaeth i'n Diffoddwyr Tân Ar Alwad a'r cymunedau maen nhw'n eu gwasanaethu ac rydym wedi gwneud cryn dipyn o ymdrech i gyflawni hyn.

Mae hyn unwaith eto yn brawf bod y system ddyletswydd Ar Alwad yn ddilys fel system ddyletswydd os yw’n cael ei chefnogi gan y Gwasanaethau i sicrhau ei llwyddiant."

Llwyddiant Mesuradwy

Yn ystod y saith mlynedd cyn lansio'r Rhaglen, roedd argaeledd Diffoddwyr Tân Ar Alwad GTACGC wedi gostwng flwyddyn ar ôl blwyddyn, o 95% i 83%.  Gyda 75% o Orsafoedd Tân GTACGC wedi'u criwio'n gyfan gwbl gan Ddiffoddwyr Tân Ar Alwad, roedd hyn yn fygythiad gwirioneddol i gynaliadwyedd system griwio Ar Alwad y Gwasanaeth, yn ogystal â'i allu i ddarparu digon o wasanaeth ymateb brys i gymunedau Canolbarth a Gorllewin Cymru. 

Trwy'r gwaith a'r newidiadau dilynol a weithredwyd gan y Rhaglen, mae GTACGC wedi cyflawni cynnydd o 3% mewn argaeledd Ar Alwad, yn sylweddol uwch na'r duedd i lawr a ragwelir.  Mae hyn yn adlewyrchu sut mae GTACGC wedi gwrthsefyll tuedd ledled y DU, gan fod nifer y Diffoddwyr Tân Ar Alwad wedi gostwng 25% ers 2004.  Mae'r gostyngiad yn niferoedd y Diffoddwyr Tân wedi bod ymhlith Diffoddwyr Tân Amser Cyflawn ac Ar Alwad, er ei fod wedi bod yn fwyaf sydyn ymhlith y Diffoddwyr Tân Ar Alwad.

Yn Astudiaeth Ymchwil Cenedlaethol Diffoddwyr Tân Ar Alwad, Cyngor Cenedlaethol y Penaethiaid Tân, a gyhoeddwyd ym mis Medi 2025, cafodd 9 o 52 Gwasanaeth Tân ac Achub y DU eu cynnwys fel astudiaethau achos.  O'r 9 hynny, GTACGC yw'r unig Wasanaeth i gael ei gynnwys ddwywaith, gan dynnu sylw ymhellach at y gwelliannau sylweddol a wnaed i system griwio Ar Alwad y Gwasanaeth.

Wrth siarad am dderbyn y wobr a'r effaith gadarnhaol y mae'r Rhaglen wedi'i chael ar GTACGC, dywedodd Uwch Swyddog Cyfrifol y rhaglen, y Prif Swyddog Tân, Craig Flannery:

"Mae'r wobr hon yn cydnabod ymdrechion y Gwasanaeth i fynd i'r afael â'r her barhaol o argaeledd a gwydnwch Ar Alwad.  Mae tynnu ar yr ymchwil fwyaf cyfoes a'i defnyddio i lywio ein cyfres o welliannau wedi dechrau dangos enillion gwirioneddol, rhai y byddwn yn parhau i'w hyrwyddo.

Enghraifft arall o arloesedd o fewn y rhaglen yw gweithredu meddalwedd newydd yn ddiweddar sy'n rhoi gwell dealltwriaeth i swyddogion goruchwylio o fylchau mewn sgiliau ac argaeledd, gan alluogi dull mwy cyfannol o recriwtio a hyfforddi i gadw'r peiriannau tân 'ar waith'.

Yr hyn sydd wedi bod yn glir o'r dechrau yw nad yw un ateb yn addas i bawb, ac rwy'n falch o ymdrechion ein Gwasanaeth i feddwl yn greadigol ac yn arloesol i fynd i'r afael â'r gwahanol faterion sy'n codi ar draws ein hardal.  Mae'r rhaglen hon yn enghraifft o'n gweledigaeth o ddarparu'r Gwasanaeth gorau posibl i gymunedau Canolbarth a Gorllewin Cymru."

Dywedodd Cadeirydd Fforwm Strategol Ar Alwad Cyngor Cenedlaethol y Penaethiaid Tân a Dirprwy Brif Swyddog Tân Gwasanaeth Tân ac Achub Swydd Gaerhirfryn, Steve Healey KFSM:

"Rydw i'n llongyfarch GTACGC ar eu Gwobr Prosiect y Flwyddyn ac am y cynnydd y mae'r Gwasanaeth wedi'i wneud wrth wella ei argaeledd Diffoddwyr Tân Ar Alwad.

Nid oes amheuaeth bod gwasanaethau tân ac achub ledled y DU yn wynebu heriau cynyddol wrth recriwtio a chadw Diffoddwyr Tân Ar Alwad, ac mae Cyngor Cenedlaethol y Penaethiaid Tân yn gweithio i adolygu a symleiddio'r prosesau recriwtio, profi a chadw ar gyfer y rôl.  Ni ellir tanbwysleisio pwysigrwydd Diffoddwyr Tân Ar Alwad wrth amddiffyn cymunedau ledled y DU, mae tua 90% o dir y DU wedi'i wasanaethu gan Ddiffoddwyr Tân Ar Alwad, gyda thua 60% o holl Beiriannau Tân y DU yn cael eu defnyddio gan Ddiffoddwyr Tân sy'n gweithredu o dan y system dyletswydd Ar Alwad.

Mae'n addawol gweld y canlyniadau cadarnhaol y mae GTACGC wedi'u cyflawni o ganlyniad i'r newidiadau a'r buddsoddiad ychwanegol a wnaed trwy eu Rhaglen Gwella Diffoddwyr Tân Ar Alwad.  Bydd Cyngor Cenedlaethol y Penaethiaid Tân yn defnyddio'r dystiolaeth hon i barhau i weithio gyda phartneriaid craidd i ddatblygu a diogelu system griwio Diffodd Tân Ar Alwad y DU ymhellach a'i ddiogelu ar gyfer y dyfodol."

Yn ddiweddar, cyflwynodd GTACGC system bandio cyflogau ac argaeledd newydd.  Dyma system sy’n cydnabod yr angen i gydbwyso gwaith a bywyd personol, gan gynnig mwy o hyblygrwydd i’r rhai sy’n awyddus i ddod yn Ddiffoddwyr Tân Ar Alwad.

Mae’r system bandio newydd yn cynnig pum dewis argaeledd i ddisodli’r ddau a oedd ar gael cynt, gan roi mwy fyth o hyblygrwydd i’n Diffoddwyr Tân Ar Alwad a’n darpar Ddiffoddwyr Tan Ar Alwad ddewis sut maen nhw am wasanaethu.

Bydd y system bandio newydd yn cynnwys y dewisiadau canlynol:

• Band 5: Ar gael am o leiaf 120 awr yr wythnos.
• Band 4: rhwng 91 awr a 119 awr yr wythnos
• Band 3: rhwng 61 awr a 90 awr yr wythnos
• Band 2: rhwng 31 awr a 60 awr yr wythnos
• Band 1: hyd at 30 awr yr wythnos

Yn ogystal â’r hyblygrwydd newydd hwn, bydd y system hefyd yn cynnig gwell buddion i’n Diffoddwr Tân Ar Alwad.

• Hyblygrwydd o ran ymrwymiad: Gall Diffoddwyr Tân Ar Alwad wasanaethu eu cymunedau heb roi’r gorau i weithio swyddi eraill, a chan gynnal cydbwysedd iach rhwng bywyd a gwaith. 
• Tâl digolledu: Bydd Diffoddwr Tân Ar Alwad yn ennill cyflog am wneud ymarferiadau, am hyfforddi ac am ymateb i alwadau, a hynny ar ben eu tâl cadw blynyddol. 
• Datblygiad personol: Byddant yn ennill sgiliau gwerthfawr i ymateb i argyfyngau ynghyd â mynediad at hyfforddiant ac ardystiadau proffesiynol.
• Dilyniant gyrfa: Gallai dod yn Ddiffoddwr Tân Ar Alwad arwain at yrfa fel Diffoddwr Tân Amser Cyflawn neu waith yn y gwasanaethau brys eraill